Bijwerkbeheer

Uit LinuxMintNL WiKi
Versie door Jos1950 (Overleg | bijdragen) op 23 feb 2018 om 22:54 (Aangepast)
Ga naar: navigatie, zoeken
Updatebeheer hoofdvenster

Bijwerkbeheer of Updatebeheer (mint update) is een programma om de veiligheid, fouten en belangrijke verbeteringen van de geïnstalleerde Linux Mint distributie bij te werken.
De naam Bijwerkbeheer is met Linux Mint 18.2 ingevoerd.

Mint update kent vijf niveaus om het geïnstalleerde systeem bij te werken. Hiermee wordt rekening gehouden met het doel en ervaring van de gebruiker.

Het schild icoon dat rechts op het Paneel wordt weergegeven geeft aan of er verbeteringen (updates) zijn.

Updatebeheer-Schild.png Een groene V betekend dat het systeem up to date is.

Er zijn zes verschillende schild meldingen. De betekenis kan worden bekeken in Pictogrammen bij Voorkeuren van de tab Bewerk van Updatebeheer Linux Mint 17.x.

Deze beschrijving is vanaf Linux Mint 18 en nieuwere versies niet meer aanwezig.

Kijk bij Instellingen voor andere instal en instel beschrijvingen.
Updatebeheer Linux Mint 17.x

Updatebeheer van Linux Mint versie 17.

Klik hier voor de andere Linux Mint versies.

Deze tekst beschrijft de inhoud en instellingen van de menu's en knoppen.

Inhoud
1 Bestand
2 Bewerken
2.1 Voorkeuren
2.2 Pakketbronnen
3 Tonen
4 Hulp
5 Werkbalk knoppen
5.1 Wissen
5.2 Alles selecteren
5.3 Verversen
5.4 Updates installeren

Bestand

Afsluiten
Afsluiten van Updatebeheer is hier de enige optie. Automatisch afsluiten kan worden ingesteld met Verberg Updatebeheer na toepassen in Bewerk bij Voorkeuren.
Tab Bewerk Mint 17

Bewerken

Het menu met de instellingen van de update methode.

Voorkeuren

Voorkeur opties
Opties
Neem ook bijgewerkte pakketten op .....
Als dit is aangekruist verwerkt Updatebeheer automatisch alle bijbehorende pakketten, anders volgt een melding als dit soort pakketten in de update aanwezig zijn en moet men het zelf goedkeuren.
Veiligheid updates altijd tonen.
Veiligheid updates zijn belangrijk, dus aankruisen. Veiligheids-updates van niveau 4 en 5 worden hiermee alleen zichtbaar maar niet direct geïnstalleerd.
Veiligheid updates selecteren en vertrouwen.
Hier niveau 4 en 5 alleen aankruisen als de risico's bekend zijn en een oplossing kan worden gevonden voor problemen die hierdoor kunnen ontstaan.
Zie ook: Niveaus.
Verberg Updatebeheer na toepassen.
Aangekruist sluit Updatebeheer automatisch af na verwerking van alle aangegeven updates.
Stel niet voor om te schakelen naar spiegelserver.
Hiermee wordt voorkomen dat er wordt gevraagd om een nieuwe updateserver te kiezen.
Spiegelservers kunnen ook met Officiële pakketbronnen bij Pakketbronnen worden ingesteld.
Toon systeem pictogram.
Aangekruist verschijnt het updateschild alleen als er updates zijn.
Zie ook: Automatisch verversen en Verversen.
Niveaus
Hier kunnen de verschillende veiligheidsniveaus worden ingesteld als Zichtbaar en Veilig.
Er zijn 5 niveaus waarvan de eerste drie bij installatie van Mint zijn aangekruist als Zichtbaar en Veilig.
Het wordt voor beginners afgeraden om niveau 4 en 5 als Veilig aan te kruisen.
Zie ook: "Veiligheid" bij "Opties".
Automatisch verversen
De updatelijst wordt ververst op de ingestelde tijd of dagen. Als Mint wordt afgesloten begint de telling opnieuw, dit is vooral van belang als dagen worden ingesteld.
Beschrijving van pictogrammen
Genegeerde pakketten
Dit onderdeel is voor gevorderden en kunnen pakketten worden aangegeven die men niet wil updaten.
Pictogrammen
Hier staat een uitleg van de zes verschillende update schilden.

Pakketbronnen

Hier wordt gevraagd om het beheerders wachtwoord en kunnen de Software bronnen worden aangegeven.
Officiële pakketbronnen
Na even wachten worden de snelste servers getoond. Door op de link van Hoofdserver of Basis te klikken wordt de gewenste ingesteld.
Ook zijn hier twee opties die alleen voor ontwikkelaars nuttig zijn.
PPA's (mogelijk riskant)
Een mogelijkheid om zelf geïnstalleerde PPA's te plaatsen die dan worden meegenomen met de updates.
Extra pakketten
Een plaats waar extra pakket bronnen kunnen worden aangegeven of verwijderd. Hier worden ook bronnen vermeld die door eigen geïnstalleerde programma's worden gecontroleerd.
Authenticatie sleutels
De lijst met beveiligings-certificaten en sleutels
Onderhoud
Als een van de opties wordt aangeklikt wordt de actie direct uitgevoerd.
Tab Tonen

Tonen

Zichtbare kolommen
Hier kan worden opgegeven welke informatie in het update-venster achter de updates worden getoond.
Beschrijving tonen
Hiermee verschijnt een korte beschrijving van het pakket in de lijst onder de pakketnaam.
Bewerkingsgeschiedenis
Geeft een overzicht van de laatste update's
Linux kernels
Geeft een overzicht van de beschikbare kernels met informatie Geladen, Aanbevolen, Geïnstalleerd, Reparaties en Regressiefouten.
Er kunnen meerdere kernels zijn geïnstalleerd, maar er kan er maar en in gebruik zijn.
De kernel die op dat moment wordt gebruikt wordt aangegeven bij Geladen.
TIP: Wis niet alle kernels die niet Geladen of Actief zijn, bewaar minstens een reserve kernel voor het geval een nieuwere kernel niet goed werkt.
Informatie
Geeft informatie over de staat van Updatebeheer als een mini logboek.

Hulp

Gebruiksaanwijzing
Korte Engelstalige gebruiksaanwijzing.
Informatie
Naam en versienummer van Linux Mint Updatebeheer.

Werkbalk knoppen

De Werkbalk knoppen hebben de zelfde functie als de menu onderdelen.

Wissen

Wist de selectie in de updatelijst door alle kruisjes te verwijderen.

Alles selecteren

Selecteert alle updates in de lijst door daar een kruisje bij te plaatsen.

Verversen

Hiermee worden alle op de pc aanwezige pakketten via internet gecontroleerd en wordt de updatelijst opnieuw samengesteld.
Dit is vooral van belang als de update of spiegel servers worden aangepast.
Het is ook een mogelijkheid om handmatig op nieuwe updates te controleren.
Voorbeeld:
Is de interval een dag en men heeft aan het begin van de dag updates geïnstalleerd, kunnen er na enkele uren opnieuw updates zijn die dan niet met het updateschild worden aangegeven. Met Verversen worden de updates dan wel getoond.
Zie ook: Automatisch verversen

Updates installeren

Hier worden de update Niveaus aangegeven als Veilig en / of Vertrouwd.
Als het vakje Opwaarderen is aangekruist zal dat pakket worden geïnstalleerd.

Updatebeheer Linux Mint 18 en 18.1

Updatebeheer van Linux Mint versie 18 en 18.1.

Klik hier voor de andere Linux Mint versies.

Deze tekst beschrijft de inhoud en instellingen van de menu's en knoppen.

Inhoud
1 Bestand
2 Bewerken
2.1 Voorkeuren
2.2 Pakketbronnen
2.3 Bijwerk beleid
3 Tonen
4 Hulp
5 Werkbalk knoppen
5.1 Wissen
5.2 Alles selecteren
5.3 Verversen
5.4 Pakketten installeren

Bestand

Afsluiten
Afsluiten van Updatebeheer is hier de enige optie. Automatisch afsluiten kan worden ingesteld met Verberg Updatebeheer na toepassen in Bewerk bij Voorkeuren.
Tab Bewerk Mint 18

Bewerken

Opties van Voorkeuren

Het menu met de instellingen van de update methode.

Voorkeuren

Opties
Neem ook bijgewerkte pakketten op .....
Als dit is aangekruist verwerkt Updatebeheer automatisch alle bijbehorende pakketten, anders volgt een melding als dit soort pakketten in de update aanwezig zijn en moet men het zelf goedkeuren.
Verberg Updatebeheer na toepassen.
Aangekruist sluit Updatebeheer automatisch af na verwerking van alle aangegeven updates.
Toon systeem pictogram.
Aangekruist verschijnt het updateschild alleen als er updates zijn.
Zie ook: Automatisch verversen en Verversen.
Stel niet voor om te schakelen naar spiegelserver..
Een kruisje schakel de vraag om een andere spiegelserver te kiezen "Uit".
Met Officiële pakketbronnen bij Pakketbronnen kan de spiegelserver ook worden ingesteld.
Veiligheid updates altijd tonen.
Veiligheid updates zijn belangrijk dus aankruisen. Niveau 4 en 5 worden hiermee alleen zichtbaar maar niet geïnstalleerd.
Veiligheid updates selecteren en vertrouwen.
Hier niveau 4 en 5 alleen aankruisen als de risico's bekend zijn en een oplossing kan worden gevonden voor problemen die hierdoor kunnen ontstaan.
Zie ook: Niveaus.
Kernel-updates altijd tonen.
Een geplaatst kruisje zal alle kernel-updates tonen, maar niet direct installeren.
Kernel-updates altijd kiezen en vertrouwen.
Een geplaatst kruisje zal alle kernel-updates tonen, maar ook direct in de updates worden meegenomen.
Niveaus
Hier kunnen de verschillende veiligheidsniveaus worden ingesteld als Zichtbaar en Veilig.
Er zijn 5 niveaus waarvan de eerste drie bij installatie van Mint zijn aangekruist als Zichtbaar en Veilig.
Het wordt voor beginners afgeraden om niveau 4 en 5 als Veilig aan te kruisen.
Zie ook: "Veiligheid" bij "Opties".
Automatisch verversen
De updatelijst wordt ververst op de ingestelde tijd of dagen. Als Mint wordt afgesloten begint de telling opnieuw, dit is vooral van belang als dagen worden ingesteld.
Een Linux Mint versie kan ook worden ge-upgrade als er een nieuwe versie is verschenen.
Dit wordt niet altijd zichtbaar als Automatisch verversen "uit" staat, maar na het handmatig verversen zal de Upgrade mogelijkheid wel verschijnen.

Pakketbronnen

Hier wordt gevraagd om het beheerders wachtwoord en kunnen de Software bronnen worden aangegeven.
Officiële pakketbronnen
Na even wachten worden de snelste servers getoond. Door op de link van Hoofdserver of Basis te klikken wordt de gewenste ingesteld.
Ook zijn hier twee opties die alleen voor ontwikkelaars nuttig zijn.
PPA's (mogelijk riskant)
Een mogelijkheid om zelf geïnstalleerde PPA's te plaatsen die dan mogelijk worden meegenomen met de updates.
Extra pakketten
Een plaats waar extra pakket bronnen kunnen worden aangegeven of verwijderd. Hier worden ook bronnen vermeld die door eigen geïnstalleerde programma's worden gecontroleerd.
Authenticatie sleutels
De lijst met beveiligings-certificaten en sleutels
Onderhoud
Als een van de opties wordt aangeklikt wordt de actie direct uitgevoerd.

Bijwerk beleid

Hier zijn drie opties om de update diepte in te stellen: Een beschrijving geeft aan hoe de update-lijst wordt samengesteld.
Tab Tonen

Tonen

Zichtbare kolommen
Hier kan worden opgegeven welke informatie in het update-venster achter de updates worden getoond.
Beschrijving tonen
Hiermee verschijnt een korte beschrijving van het pakket in de update-lijst onder de pakketnaam.
Een uitgebreide beschrijving van een pakket kan altijd worden gelezen in het Omschrijving venster.
Bewerkingsgeschiedenis
Geeft een overzicht van de laatste update's
Linux kernels
Geeft een overzicht van de beschikbare kernels met informatie Geïnstalleerd en Actief.
Er verschijnt eerst een venster met een waarschuwing dat het wijzigen van kernels gevaarlijk kan zijn.
Er kunnen meerdere kernels zijn geïnstalleerd, maar er kan er maar en in gebruik zijn.
De kernel die op dat moment wordt gebruikt wordt aangegeven bij Actief.
Klikken op een kernel zal meer informatie over die kernel zichtbaar maken.
TIP: Wis niet alle kernels die niet Actief zijn, bewaar minstens een reserve kernel voor het geval een nieuwere kernel niet goed werkt.
Merk ook op dat met een centrale /home partitie de kernels van de verschillende systemen worden vermeld.
Informatie
Geeft informatie over de staat van Updatebeheer als een mini logboek.

Hulp

Gebruiksaanwijzing
Korte Engelstalige gebruiksaanwijzing.
Informatie
Naam en versienummer van Linux Mint Updatebeheer.

Werkbalk knoppen

De Werkbalk knoppen hebben de zelfde functie als de menu onderdelen.

Wissen

Wist de selectie in de de updatelijst door alle kruisjes verwijderen .

Alles selecteren

Selecteert alle updates in de lijst door daar een kruisje bij te plaatsen.

Verversen

Hiermee worden alle op de pc aanwezige pakketten via internet gecontroleerd en wordt de updatelijst opnieuw samengesteld.
Dit is vooral van belang als de update of spiegel servers worden aangepast.
Het is ook een mogelijkheid om handmatig op nieuwe updates te controleren.
Voorbeeld:
Is de interval een dag en men heeft aan het begin van de dag updates geïnstalleerd, kunnen er na enkele uren opnieuw updates zijn die dan niet met het updateschild worden aangegeven. Met Verversen worden de updates dan wel getoond.
Zie ook: Automatisch verversen

Pakketten installeren

Hiermee wordt de update in werking gezet voor de pakketten die een kruisje hebben bij Opwaarderen.

Bijwerkbeheer Linux Mint 18.2 en 18.3

Bijwerkbeheer (updatebeheer) van Linux Mint versie 18.2 en 18.3.

Klik hier voor de andere Linux Mint versies.

Deze beschrijving van knoppen, inhoud en instellingen van de menu's is een uitbreiding op de beschrijving van het programma (Hulp - Inhoud F1)

Inhoud
1 Bestand
2 Bewerken
2.1 Voorkeuren
2.2 Pakketbronnen
2.3 Bijwerk beleid
3 Tonen
4 Hulp
5 Werkbalk knoppen
5.1 Wissen
5.2 Alles selecteren
5.3 Verversen
5.4 Pakketten installeren
Hoofdvenster Bijwerkbeleid (updatebeheer)

Menu Bestand

Afsluiten
Afsluiten van Updatebeheer is hier de enige optie. Automatisch afsluiten kan worden ingesteld met Verberg Updatebeheer na toepassen in Bewerk bij Voorkeuren.

Menu Bewerken

Menu tab Bewerken

In het bewerk menu kunnen de instellingen voor de gewenste soort update worden geactiveerd.

Hier zijn twee opties van belang:

  • Voorkeuren
  • Bijwerkbeleid

Let op: Als een van deze twee wordt aangepast, zal de andere ook wordt aangepast. Hierdoor kan de updatelijst er anders uitziet dan men had verwacht.

In deze beschrijving zal worden aangegeven als een instelling andere instellingen beïnvloed.

Voorkeuren

Opties van Voorkeuren veilige instelling

Opties

In de afbeelding zijn de eerste drie opties aangekruist voor een veilige update van het systeem.

+X Neem ook bijgewerkte pakketten op ....
Hiermee worden alle relevante pakketten automatisch verwerkt. Ook de onderdelen die voor een goede werking daarbij nodig zijn, maar niet in het pakket zelf zitten.
+X Verberg Bijwerkbeheer na installeren.
Hiermee sluit het programma na installatie van de pakketten, anders blijft het zichtbaar.
+X Toon systeem pictogram.
Update icoon
Het updateschild verschijnt hiermee alleen op het Paneel als er updates zijn. Het blijft zichtbaar zolang pakketten in Bijwerkbeheer zichtbaar zijn. (Afhankelijk van andere instellingen)
Stel niet voor om te schakelen naar spiegelserver..
Een melding om een server dichtbij te kiezen, wat de updatesnelheid kan verhogen. Hiermee kan het venster "Pakketbronnen" worden geopend.
Als een goede server is ingesteld heeft de melding geen zin en verschijnt niet als dit is aangekruist.
Veiligheid reparaties altijd tonen.
Veiligheid updates zijn belangrijk, maar niet allemaal nodig. Vooral niveau 4 en 5 zijn voor gevorderden.
Zichtbaar maken kan nooit kwaad. Het Updateschild blijft dan wel altijd zichtbaar als de pakketten niet worden geïnstalleerd.
Veiligheid reparaties altijd kiezen.
Alleen aankruisen als de risico's bekend zijn en een oplossing kan worden gevonden voor problemen die hierdoor kunnen ontstaan. Hiermee worden veiligheidsupdate getoond en direct geïnstalleerd. (Is afhankelijk en beïnvloed andere instellingen)
Bijgewerkte systeem kernen altijd tonen.
Aangekruist worden bijgewerkte kernen (kernels) getoond maar niet direct geïnstalleerd.
Bijgewerkte systeem kernen altijd kiezen.
Alleen aankruisen als de risico's bekend zijn en een oplossing kan worden gevonden voor problemen die hierdoor kunnen ontstaan. Hiermee worden bijgewerkte kernen (kernels) getoond en direct geïnstalleerd. (Is afhankelijk en beïnvloed andere instellingen)

Niveaus

Instellen veilig updaten
Wat als update zichtbaar wordt

Hier kunnen de verschillende updateniveaus worden ingesteld als alleen Zichtbaar of ook Gekozen (installeren).

Deze instellingen beïnvloeden en worden beïnvloed door de instellingen in "Opties" en "Bijwerkbeleid".

De kolom Zichtbaar zal alleen de updates van dat niveau tonen.
De kolom Gekozen zal het aangekruiste niveau ook updaten.
5 niveau's
De eerste drie niveaus zijn voor een veilige update.
Het wordt voor beginners afgeraden om niveau 4 en 5 als Gekozen aan te kruisen.
Noot: In Linux Mint 18.3 wordt alleen niveau 1 en 2 als geheel veilig ingesteld. Uit de praktijk blijkt niveau 3 ook stabiel te zijn.
Tip: Open "Hulp", klik op "Inhoud F1" en kijk bij "Niveaus van bijgewerkte pakketten" voor de beschrijving van de niveaus. De F1 toets werkt alleen als alle hulpvensters zijn gesloten.

Automatisch verversen

De updatelijst wordt ververst op de ingestelde tijd of dagen.

Als Mint wordt gestart wordt de eerste verversing uitgevoerd op de ingestelde tijd bij "Allereerst". Staat dit op 0 dan wordt alleen op de "Daarna" tijd ververst.
Met de tijd van "Daarna" wordt de telkens de volgende verversing uitgevoerd.
Als Mint wordt gestart wordt de tijd op 0 gezet. Kies de tijd daarom niet te lang.

Zwarte lijst.

Hier kunnen pakketten worden vermeld die niet met de standaard mogen worden ge-update.

Dit kan van belang zijn met zelf of extern geïnstalleerde pakketten in verband met nieuwere versies of afwijkende instellingen.

Pakketbronnen

Venster Pakketbronnen

Dit is het venster waar de Mint Hoofd- en Ubuntu basis- Spiegelservers kunnen worden gekozen.

Hier wordt eerst het beheerders wachtwoord gevraagd.

Spiegelservers
Het werkt voor beide servers hetzelfde.
Klik op de link van "Hoofd" of "Basis" en de snelste servers wordt bovenaan de lijst geplaatst. Dit kan even duren.
De gewenste server wordt geselecteerd door een server te selecteren en op "Toepassen" te klikken of door dubbelklik op de serverlink.
De opties Onstabiel en Broncode zijn alleen voor ontwikkelaars nuttig.
PPA's (mogelijk riskant)

Een mogelijkheid om zelf PPA's te plaatsen die dan worden meegenomen met de updates.

Verwijder onnodige PPA's, want die nemen onnodig oplsagruimte in.

Venster Extra pakketbronnen
Extra pakketten

Acties voor extra pakketten die ook moeten worden geüpdatet.

De geïnstalleerde programma's van buiten de pakketbronnen worden hier vermeld en ook gecontroleerd als ze zijn aangekruist.

Elimineer onderdelen die niet nodig zijn om opslagruimte te besparen.

Authenticatie sleutels

De lijst met beveiligings-certificaten en sleutels

Venster Onderhoud van Bijwerkbeher
Onderhoud
-Herstel problemen met Mergelist. Zal de updatelijst opnieuw samenstellen en opruimen aan de hand van de ingestelde servers.
-Verwijder achtergebleven pakketten. Zal alle resten van onnodige pakketinstellingen verwijderen.
-Vreemde pakketten verwijderen. Verwijder in dit venster de onnodige vreemde pakketten. Het venster kan leeg zijn!
-Vreemde pakketten afwaarderen. Vreemde pakketten worden door het afwaarderen niet meer in de updates meegenomen, maar zijn er nog wel. Ook dit venster kan leeg zijn.

Bijwerk beleid

Hier zijn drie opties om de update diepte in te stellen. Een beschrijving geeft aan hoe de update-lijst wordt samengesteld.

Let op: Deze instellingen beïnvloeden ook de Niveau instellingen bij "Voorkeuren". Controleer dat als hier iets wordt veranderd.

Vier knop kopieën

Deze onderdelen werken hetzelfde als de knoppen op de werkbalk van Bijwerkbeheer.

Wissen - Wis alle kruisjes.
Alles Kiezen - Zet een kruis bij alle zichtbare onderdelen.
Verversen - Zoekt opnieuw naar bijgewerkte onderdelen. (het zelfde als de knop Verversen)
Installeren - Installeer de aangekruiste onderdelen.

Kies pakket niveau

Hiermee wordt alleen het gewenste updates automatisch aangekruist om te worden geïnstalleerd.

Klik op het gewenste niveau (1 tot 4)

of

Kies alleen veiligheids-reparaties

of

Kies alleen bijgewerkte kernen (kernels)

Menu Tonen

Tab Tonen
Maak altijd eerst een back-up voor het werken aan een systeem.
Zichtbare kolommen
Hier kan worden opgegeven welke informatie in het update-venster achter de updates worden getoond.
Beschrijving tonen
Hiermee verschijnt een korte beschrijving van het pakket in de lijst onder de pakketnaam.
Bewerkingsgeschiedenis
Geeft een overzicht van de laatste update's
Kernen venster
Linux kernen (kernels)

Geeft een overzicht van de beschikbare kernen met de informatie Geïnstalleerd of Actief.

- Er kunnen meerdere kernen zijn geïnstalleerd.
- Alleen de kernel die op dat moment wordt gebruikt wordt aangegeven met Actief.
- Informatie en verwijderen van kernels wordt zichtbaar
- Verwijderen wordt mogelijk door op een kernel te klikken.
Let er op dat met een centrale /home partitie de kernen van alle systemen die gebruik maken van de centrale home worden vermeld als Geïnstalleerd. Wis geen kernels van andere systeem installaties.
TIP 1: Wis niet alle kernen die niet Actief zijn. Bewaar minstens een reserve kernel voor het geval een nieuwere kernel niet goed werkt, ook in het grub-menu kan dan een andere kernel worden gekozen.
Tip 2: Type, na het veranderen van de actieve kernel, in de terminal sudo update-grub.
Informatie
Geeft informatie over de staat van Updatebeheer als een mini logboek.

Menu Hulp

Gebruiksaanwijzing
Nederlandstalige gebruiksaanwijzing, ook bereikbaar met de F1 toets.
Informatie
Naam en versienummer van Linux Mint Updatebeheer.

Werkbalk knoppen

Wissen
Wist de selectie in de de updatelijst door alle kruisjes verwijderen .
Alles selecteren
Selecteert alle updates in de lijst door daar een kruisje bij te plaatsen.
Verversen
Hiermee worden alle op de pc aanwezige pakketten via internet gecontroleerd en wordt de updatelijst opnieuw samengesteld.
Dit is vooral van belang als de update of spiegel servers worden aangepast.
Het is ook een mogelijkheid om handmatig op nieuwe updates te controleren.
Voorbeeld:
Is de interval een dag en men heeft aan het begin van de dag updates geïnstalleerd, kunnen er na enkele uren opnieuw updates zijn die dan niet met het updateschild worden aangegeven. Met Verversen worden de updates dan wel getoond.
Zie ook: Automatisch verversen
Bijgewerkte pakketten installeren

Hiermee wordt de update in werking gezet voor de pakketten die een kruisje hebben bij Opwaarderen.